Nước thải từ làng nghề Trang Minh chảy ra Sông Đa Độ

Không khó để chứng kiến sức tàn phá của các cơ sở sản xuất công nghiệp, kinh doanh đối với dòng sông Đa Độ. Chỉ mất chừng hai tiếng đi ca nô dọc con sông, những điểm "nóng" ô nhiễm, nơi bị nước bẩn đổ ra cứ lần lượt xuất hiện.

Dòng sông oằn mình gánh rác bẩn

Điểm gây bức xúc nhất hiện nay là việc xả thải của Cty Tân Hiệp Phát (khu vực xã Quốc Tuấn, huyện An Lão) chuyên sản xuất mút xốp. Qua kiểm tra, phát hiện tại đây có đường ống xả thải nước không qua xử lý đường kính 65 cm của Cty Tân Hiệp Phát, cách mặt nước khoảng 1,5 m. Ngay sau khi phát hiện, Cty đã lấp lại ống xả thải này, nhưng một thời gian sau, DN lại làm ống xả thải mới.

Thực tế cho thấy, không chỉ có Cty Tân Hiệp Phát mà còn hàng chục cơ sở công nghiệp, sản xuất kinh doanh và khu dân cư gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng, như: các nhà máy thép, 5 DN ở CCN đường 10 ( Quốc Tuấn - An Lão), hệ thống nước thải từ khu dân cư thị trấn Ruồn và Bệnh viện đa khoa An Lão (gần Cầu Vàng), khu vực Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Hải Phòng, khu làng nghề Phù Lưu, nghĩa trang Tràng Minh (Kiến An)...

Trên toàn hệ thống sông có khoảng 120 cơ sở công nghiệp, khoảng 50 làng nghề, 11 bệnh viện lớn nhỏ, gần 60 trạm xá của các xã, phường thải trực tiếp vào hệ thống nước sông mà chưa qua xử lý. Kết quả lấy 11 mẫu nước tại 10 điểm trên sông Đa Độ và một số kênh cấp I của hệ do Viện nghiên cứu khoa học thuỷ lợi Việt Nam thực hiện sau khi phân tích theo quy chuẩn Việt Nam cho thấy: nồng độ oxy hoà tan trong nước thấp, hàm lượng Coliform vượt 29,4 lần, Ecoli vượt quy chuẩn 2,4-11 lần, hàm lượng Amoni vượt 13-15 lần, hàm lượng N02 vượt 3,9-4,6 lần... Từ đó cho thấy, chất lượng nước sông Đa Độ dùng cho nông nghiệp, đặc biệt cấp nước thô cho sản xuất nước sạch để phục vụ sinh hoạt của người dân thành phố Hải Phòng là đáng báo động, thiếu an toàn... Cũng theo kết quả quan trắc Trung tâm quan trắc môi trường (Sở Tài nguyên-Môi trường), tại khu Trung Dũng (thị trấn An Lão) rất nhiều chất gây ô nhiễm môi trường nước có nồng độ vượt quy chuẩn cho phép: BOD5vượt 28,9 lần, Amoni (NH4+) (tính theo N) vượt từ 2,5 lần đến 22,2 lần, COD vượt 25,1 lần, Coliform vượt từ 1,2 đến 360 lần…

DN gồng mình khắc phục

Ông Nguyễn Văn Chọn – GĐ Cty khai thác công trình thủy lợi Đa Độ cho biết: Để bảo vệ hệ thống sông Đa Độ, Cty đã xây dựng đề án tăng cường quản lý công trình thủy lợi và bảo vệ nguồn nước giai đoạn 2010 - 2015. Hiện, Cty đã triển khai cắm mốc chỉ giới bảo vệ công trình thủy lợi tại một số khu vực là sông Cốc và khu vực cống Cổ Tiểu. Năm 2011, Cty phối hợp UBND huyện An Lão cơ bản giải tỏa cây cối hai bên hành lang bảo vệ sông Đa Độ, đoạn qua các xã Quang Trung, Quang Hưng, An Thắng và thị trấn An Lão. Giai đoạn 2012- 2015, Cty tiếp tục giải tỏa các trường hợp lấn chiếm hành lang bảo vệ hệ thống thủy nông tại các huyện An Lão, Kiến Thụy, quận Dương Kinh. Việc giải tỏa cây cối trồng hai bên hành lang trục chính Đa Độ có nhiều thuận lợi do các hộ dân nhận thức đúng đắn, ý thức chấp hành tốt.

Tuy nhiên, việc giải tỏa giai đoạn 2 về nhà cửa, vật kiến trúc lấn chiếm hành lang sông sẽ gặp nhiều khó khăn. Vừa qua, Cty mới thông báo giải tỏa các trường hợp lấn chiếm hành lang thủy nông Đa Độ tại xã Thuận Thiên, Hữu Bằng (Kiến Thụy) và các xã ở huyện An Lão, quận Dương Kinh, nhưng phần lớn các hộ kiến nghị phải hỗ trợ đền bù, GPMB, việc tự tháo dỡ, di dời là khó khăn. Lý do bà con đưa ra là họ ra khai thác đất ven sông Đa Độ từ những năm 1980, trước thời điểm Cty và địa phương cắm mốc giới bảo vệ, hiện đầu tư nhiều công sức, tiền của để cải tạo thành trang trại, đầm nuôi trồng thủy sản. Đơn vị còn gặp khó khăn khi xử lý các cá nhân, DN được các địa phương cấp đất xây dựng nhà xưởng, nhà ở, làm vườn, trang trại, nuôi trồng thủy sản, cũng như xác định cụ thể tình trạng lấn chiếm hành lang thủy lợi từ các hộ dân, đơn vị. Tình hình phức tạp khiến thời gian thực hiện đề án kéo dài, đó là chưa kể nếu bắt buộc phải hỗ trợ di dời theo đề nghị của nhân dân thì kinh phí sẽ rất lớn, nằm ngoài khả năng của DN…

Cty liên tục đưa ra các phương án bảo vệ nguồn nước. Phối hợp với các ban, ngành địa phương tuyên truyền, nhắc nhở ý thức của quần chúng nhân dân và DN có ý thức chung bảo vệ môi trường để góp phần làm xanh, sạch nguồn nước phục vụ cho nhu cầu sản xuất và đời sống dân sinh trong lưu vực Đa Độ.

Tình trạng ô nhiễm dòng sông Đa Độ kéo dài, đang đặt ra cho các cấp, các ngành, đơn vi, liên quan của thành phố Hải Phòng phải khẩn trương phối hợp tăng cường công tác quản lý, phòng ngừa tích cực phát hiện và xử lý nghiêm các hiện tượng vi phạm, gây ô nhiễm môi trường nhằm bảo vệ nguồn nước chính phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân. Việc xử lý vi phạm lấn chiếm, gây ô nhiễm môi trường trên sông Đa Độ đang rất cấp thiết. Để đề án bảo vệ sông đạt kết quả và tiến độ đề ra, cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, sự ủng hộ của cộng đồng.

Minh Huệ - Thanh Vân